Рекламный баннер 990x90px ban1
77.89
91.12

И СМЕХ, И ГРЕХ…

И СМЕХ, И ГРЕХ…

Айö менам уна годдэз ни абу ловья, но менам тöдвылiсь некыдз оз мун висьтасьöм случай. Точнöйжыка висьтавны, кык случай, кöдна öтамöдкöт йитöмöсь крепыт гöрöдöн. Морткöт мыйыс оз вермы шогмыны, кыдз баитсьö, кöть горзы, кöть серав.

Дöнзис айöлö быдмыны войнабöрся годдэзö, кöр олансö нырыштiс лёк тшыгьялöм. Кольччисö Васька воныскöт сиротаэзöн (айныс кулiс 1944 годö), вештiсö луннэсö одзлань кытöн тшыгöсь, кытöн невна тыртöм кынöмаöсь. Пöт кынöм адззывлiсö только вöттэзын. Саймасö, а подушкаыс люзь ва сöдзöм дульсянь.

Деревняас унажыкыс сiдз и олöмась. Ыджыттэз асывсянь рытöдз шедтöмась нянь кусöк, а учöт челядь изналöмась буссö да нятьсö куш кокпыдöссэзöн. Сэк пö и кынöм озжык симав, и луныс перытжыка чулалö.

Деревняас олöм пöрись старик, кöда вöдитöм ма. Умöля кылöм, умöля адззöм, но жаднöйувья ма чуркаэсö караулитöм быдса луннэзöн. Пуксяс шондi морос вылö и сунасьö, пидзралö синнэзнас, дзик пöт кань. Зонкапöлöслö важын юраныс пырöм вöрд: гусьöн пыравны и пешлыны масö. Эта понда аркмöтöмась быдса план: кыным морт пырасö, кыным час кеж öксясö, кин пондас осьтны ма чурка, кин пондас сулавны караулын и нельки кыдз мездiсьны мошшез дынiсь.

Сибалöм колана лун. Кыдз солдаттэз, öксьöмась аскадö сизим морт. Айö ны коласын вöлöм медучöт да меджеб. Сылö сiдз и висьталöмась:
– Ванька, если старикыс кутас тэнö, висьтав, что тэ он тöд, киннэз вöлiсö. Вежöртiн?

– Ну-у, вежöртi… – öмас сöдзöм дульöн висьталöм зоночкаыс.
Вöлöм ны коласын Толик, кöда только сiйö и кужöм керны, что базанитны-горзыны. Осьтас öмсö отопки пасьта и везйöтö деревня пасьта: «Ма-а-ма-а…» Кыдз сiйö абу мöдöмась босьтны сьöраныс, но кытчö тэ? Пелитчöм-пырöм медодзас, кыдз повтöм атаман.

Локтöмась ма чурка дын, кöда вöлöм йöр дынсяняс медматын. Мый керны одз-лань, кыдз кыскыны соттэсö, оз тöд некин. Сулалöны, юрнысö жугдöны, мыйкö шушкöны-вашкöны. И колiс жö эта минутаö петны чуркаись öтiк мошлö и лэбзьыны Толик дын. Сылöн медперво синнэс гöгрöссялiсö, сэсся чужöмыс кезöвтчис, а эшö недыр мыйись öмыс пондiс паськавны и джын деревня пасьта кылiс ыкöстöм: «Ма-а-ма-а…» Повтöм атаманiсь воть эз кольччы: сiя но жö резны-пышшыны, нельки коккес му бердас эз и павкалö. Сэтчö лёдззöн-лёдззöн мыччисис мош рой, и зонкаэз татшкасьöмöн, дзик ньöвьёссез, пондiсö лыйны-котöртны расок-лань. Старик, видчöмöн да горöтлöмöн, бедьнас öвтöмöн быгыль-быгыль мунiс ватага бöрсянь.

Учöтик Ваню повзьöм-увьяс пырöм ма чурка увтö и куйлö сэтчин не кулöм не ловья, ловзисьны оз лысьт. Кöр быдöс лöньсьöм, зоночка жагвыв петiс, чожа мыйись павкис ма вылö и öдззис лакны быдöс, мый шедiс ки увтас. Лакис сэтчöдз, кытчöдз эз гудыртчы кынöм и шарды юр.

Стариклö сiя нем ни эз вермы висьтавны, да и мöдыс повзис неумöля, думайтiс, что зоночкаыс вачкас чуркаыс бокын оча кок. Ваню нюжласис турун вылын и чикрасис умöльсянь.

Нач кельытöс, садьтöмöс нуöтiсö сiйö гортас. Не öтiк лун туплясис ольпась вылын, «весöтiс» организмсö.

Эта кадö Крестя баб дынö локтöм гöститны сылöн тöдса, поп. Вот и решитöмась баббес пыртны ассиныс нучоккезнысö да нучаткаэзнысö. Ванялö бабыс висьталöм:
– Кага, тэ гусясин да сысянь чуть эн кув. Оз туй чужöйсö вöрöтны, тэнö оз пондö радейтны, эта грех лоö. Батюшкоыс тэнчит юртö малыштас, и оланыт тэнат лоас бур.

Мый вермас думайтны ачыс учöт пи? Медперво Ваню думайтöм, что сiя пыр лоас пöт, пыр пондас сёйны нянь, и чожа сетöм соглассё.

Öксьöмась отирыс неетша. Керкуын лöнься-лöнь, быдöнныс кывзöны батюшколiсь кыв. Ванюлöн трöситчис ки и кок, нельки тшöкаыс, сэтчöдз сiя полiс. Öткö, эз вежöрт, мый сыкöт пондасö керны; мöдкö, думайтiс, что попыс тöдö сы гусясьöм йылiсь и быдöнныс одзын стыдитас. Керку шöрас сулалiс ыджыт öр ваöн, и учöттэс воть эз вежöртö, мый понда сiя.

Батюшко локтiс медперво Ваня дын да вайöтiс сiйö öр дынö. Зоночка пыксис, сё мöдiс мездöтчыны крепыт киэсис, но садёкыс эз тырмы. Попыс юрöттяс кутiс да тульснитiс ваас, а зоночка пыксикас эз и казяв, кыдз горöн ризьнитiс-лэдзис руас нёштöм дук. Быдöнныс пондiсö ваксьыны-серавны, попыс, тыдалö, эз вежöрт, мый шогмис, да кваркышалöмöн видзöтiс сералiссес вылö. А Ваню швырк мездöтчис да вотьыштiс-котöртiс керкусис…

Кыдз ме видза тöдвылам, айö нельки пань йылöн эз босьтлы öмас ма и пыр тшöктiс убирайтны пызан вывсис ма дозсö. А кöр юасим сылiсь, пыртöм ли сiя, рыз-рыз серöмтчис да висьталiс:
– Ме сiдз эг и вежöрт, пыртiс менö попыс или эз.

Людмила Ивановна Селина
15

Оставить сообщение:

Поделитесь новостями с жителями города
Если Вы стали свидетелем аварии, пожара, необычного погодного явления, провала дороги или прорыва теплотрассы, сообщите об этом в ленте народных новостей. Загружайте фотографии через специальную форму.
Полезные ресурсы